Honderd jaar Parapsychologie in Nederland en het raadsel van de tijd

Ingediend door Dick Bierman op ma, 03/28/2022 - 19:18

Na twee jaar uitstel is het nu toch echt zover, de SPR (https://dutchspr.org) viert haar honderdjarig bestaan. Dat is best lang voor een Studievereniging waar het gaat over controversiële verschijnselen als telepathie, helderziendheid, precognitie (door Tenhaeff ‘Voorschouw’ genoemd) en psychokinese. Op de 22 mei zullen op de Radboud-universiteit in Nijmegen vier sprekers het woord voeren, waaronder Douwe Draaisma over Heymans, de medeoprichter van de vereniging. Daarnaast Wim Kramer over Croiset met veel historisch beeldmateriaal. Er is ook nog een lezing over 100 jaar Experimentele Parapsychologie met het nieuwste van het nieuwste, het twee-spleten experiment gepresenteerd door Dean Radin via beeldverbinding. Maar deze lezing over experimenten vangt natuurlijk aan met het bijna 100 jaar oude experiment van Heymans met de helderziende wiskunde student van Dam.
De middag wordt afgerond met een ‘round-table’ over grenservaringen en zingeving door Michiel van Elk, Odette de Theije en Hans Gerding.
U kunt alle informatie vinden op: https://dutchspr.org.

In de loop van de afgelopen honderd jaar is de nadruk van de parapsychologie verschoven van het aantonen dat deze verschijnselen ‘echt’ bestaan, naar het zoeken van relaties tussen de verschijnselen en allerlei variabelen.. En dat tegen de achtergrond van theoretische ontwikkelingen Een theorie moet niet alleen nieuwe verschijnselen verklaren maar probeert ook niet strijdig te zijn met de bestaande theorieën, met name in de fysica. Ik geef een voorbeeld.
In de fysica van elektromagnetische velden zouden velden zich zowel in de toekomst als naar het verleden ontwikkelen. De zogenoemde tijdsymmetrie. Maar die mysterieuze velden, die terug zouden moeten lopen in de tijd, nemen we niet waar en daarom wordt in de fysica gesteld dat die symmetrie gebroken is. Nu kan je wel in een nieuwe theorie stellen dat het in een bepaalde fysische context wel mogelijk is dat er gedurende korte tijd tijdsymmetrie optreedt. Als dat zo is dan kun je daar 90% van de paranormale verschijnselen mee verklaren. Zonder dat mensen kunnen zeggen: “Paranormale verschijnselen bestaan niet want het kan niet”. Je kunt zelfs stellen dat je daarmee een fenomeen kunt verklaren waarvoor de cognitieve psychologie nog geen goede verklaring heeft: Déjà vu.

Toch zullen veel mensen, die in de parapsychologie geïnteresseerd zijn, dit onbevredigend vinden. Het biedt niet de grootse filosofische perspectieven die wat meer speculatieve theorieën over het bewustzijn lijken te bieden. Maar is dat wel zo? Denk eens aan de filosofische verhandelingen over de ‘vrije wil’. En het experiment van Libet waaruit zou blijken dat het gevoel van vrije wil een illusie is. Door te accepteren dat er momenten zijn dat toekomst en verleden samen het heden bepalen wordt de vrije wil-discussie op z’n kop gezet. In de transactionele interpretatie van de kwantumfysica wordt gesteld dat het heden (van een kwantummechanische toestand) een transactie tussen toekomst en verleden is. Overigens is deze interpretatie niet erg favoriet onder de geleerden. Maar ze zeggen ook niet: “dat kan niet”.